داستان کلاشنیکف؛ اسلحه ای که تبدیل به پر استفاده‌ترین تفنگ تهاجمی جهان شد
مجله تصویری سلاح – جنگ جهانی دوم محل رونمایی از تسلیحات جدیدی بود که به نام تفنگ تهاجمی (Assault Rifle) شناخته می شوند. این سلاح های اتوماتیک در مقایسه با مسلسل های دستی (Submachine Gun) قدرتمندتر و در مقایسه با تفنگ های بلند استاندارد (Rifle) سبک‌تر و راحت‌تر بودند.
آلمانی ها نخستین کسانی بودند که تفنگ های تهاجمی را به میدان جنگ معرفی کردند. آنها نیروهای دشمن را در سال های نخست جنگ جهانی دوم با آتش کاملا اتوماتیک سلاح های اس‌تی‌جی-44 (STG-44) خود شوکه کردند. این در شرایطی بود که نیروهای دشمن به مسلسل های دستی با کالیبر کوچک‌تر و تفنگ های نیمه اتوماتیک مجهز بودند.
تفنگ تهاجمی آلمانی اس‌تی‌جی-44 با گلوله های 7.92 در 33 میلیمتر تغذیه می شد و می توانست تا 600 گلوله در دقیقه شلیک کند. نظامیان در سراسر جهان مشاهده کردند که چنین سلاح هایی می توانند چه فرصت هایی برای ارتش ها فراهم کنند و معرفی نسخه هایی مشابه در کوتاه‌ترین زمان ممکن را در دستور کار خود قرار دادند.
اتحاد جماهیر شوروی نیز از این قاعده مستثنا نبود. سلاح معرفی شده توسط شوروی همچنان پر استفاده‌ترین تفنگ تهاجمی در جهان محسوب می شود.
ای‌کی-47 (AK-47)
در پایان جنگ جهانی دوم، فرماندهی شوروی آزمایشاتی را در مورد تفنگ تهاجمی جدید برای ارتش خود آغاز کرد.
آنها سلاحی می خواستند که معیارهای خاصی را برآورده کند. نخست، این سلاح باید قابل اعتماد می بود تا در شرایط مختلف دوام آورده و همچنان توانایی شلیک 600 گلوله در دقیقه را داشته باشد.
دوم، درک و نحوه استفاده از آن آسان باشد.
سوم، تولید انبوه این سلاح ارزان و آسان باشد.
تمام این معیارها در اولین ای‌کی-47 (AK-47) ساخت شرکت کلاشنیکف پیاده‌سازی شد. این سلاح گلوله های دوران جدید را دریافت کرد و برد موثر آن 200 متر بود.
طراحی ای‌کی-47 ساده بود، تعمیر و نگهداری حداقلی نیاز داشت و انجام آن نیز آسان بود. این تفنگ تهاجمی نسبت به رایفل های استاندارد نسبتا کوتاه و خوش دست بود. گلوله های اندازه متوسط ضربات موثر در بیشترین فواصل جنگی واقع بینانه را تضمین می کرد. و مهم‌تر از همه، ای‌کی-47 به سربازان اعتماد به نفس فوق العاده ای نسبت به سلاح خود می داد.
مهمات جدید 7.62 در 39 میلیمتر ویژگی اصلی سلاح ای‌کی-47 بود که به مهندسان اجازه داد قدرت رایفل ها را با نرخ آتش مسلسل های دستی آن زمان ترکیب کنند.
به این ترتیب، کاربر قادر بود شلیک رگباری داشته و به طور همزمان اهدافی در فواصل 100 تا 200 متری را مورد اصابت قرار دهد. ای‌کی-47 همچنین دارای خشابی با ظرفیت 30 گلوله بود که به سربازان اجازه می داد مهمات بیشتری را در میدان های جنگ حمل کنند.
با این وجود، نسخه های اولیه ای‌کی-47 خام بودند و به کار زیادی برای رسیدن به بلوغ نیاز داشتند. آنها معیارهای قابلیت اطمینان، عملیاتی بودن و تولید آسان و ارزان را برآورده می کردند، اما فاقد ویژگی دقت کافی بوده و همچنین در ابتدا برای استفاده سنگین و ناراحت کننده بودند.
طرح اثبات شده ای‌کی سرانجام در سال 1949 توسط ارتش شوروی پذیرفته شده و بلافاصله برای اصلاحات به مراکز نظامی فرستاده شد.
ای‌کی‌ام (AKM)
ای‌کی‌ام (AKM) مخفف “ای‌کی اصلاح شده” (AK Modified) است. این نسخه در اواخر دهه 1950 مورد استفاده قرار گرفت و همه چیزهایی را که پلتفرم کلاشنیکف به آنها معروف است شامل تولید آسان، قابلیت اطمینان و دوام را در بر می گیرد.
سلاح ای‌کی‌ام دو بهبود عمده نسبت به ای‌کی-47 داشت که شامل وزن سبک‌تر و سهولت در تولید بود.
در ابتدا، نسخه های ای‌کی-47 فاقد شعله پوش بودند. به همین دلیل، سلاح هنگام شلیک در دستان سربازان پرش داشت و امکان شلیک دقیق را فراهم نمی کرد. از این رو، مهندسان یک تثبیت کننده برای تفنگ های ای‌کی معرفی کردند که سلاح را رام و پایدارتر می کرد. این تثبیت کننده همچنین امکان نصب صدا خفه کن روی سلاح را فراهم می کرد.
ای‌کی‌ام سلاحی سبک‌تر بود و قادر بود اهداف را تا فاصله 250 متری مورد اصابت قرار دهد.
ای‌کی‌ام همچنین می توانست به سامانه دید در شب و نارنجک انداز 40 میلیمتری و یک سرنیزه مجهز شود.
به بیان ساده، ای‌کی‌ام چند بهبود و اصلاح کوچک را دریافت کرد که آن را به قابل اعتمادترین و مطلوب‌ترین تفنگ تهاجمی در جهان تبدیل کرد.
ای‌کی-74 (AK-74)
در اوایل دهه 1960، مهندسان کلاشنیکف به دنبال اصلاح تفنگ تهاجمی ای‌کی‌ام بودند. آنها پلیمرها و گلوله های جدید را آزمایش کرده و آنچه را که رقبای خارجی به بازارها عرضه می کردند را مورد بررسی قرار دادند.
در آن زمان، جنگ ویتنام آغاز شده و ارتش آمریکا تفنگ تهاجمی جدید ام-16 را معرفی کرده بود. این سلاحی سبک بود که با نسل جدید گلوله ها تغذیه می شد. از این رو، مهندسان شوروی تصمیم گرفتند سلاح های خود را بر اساس مهمات دوران جدید معرفی کنند.
تفنگ تهاجمی جدید کلاشنیکف که بهترین فناوری های دوران خود را در بر می گرفت مدل مدل ای‌کی-74 (AK-74) بود.
این سلاح با گلوله های 5.45 در 39 میلیمتری تغذیه می شد که از جهات مختلف نسبت به مهمات سلاح ای‌کی‌ام برتر بود.
استفاده از گلوله های 5.45 در 39 میلیمتر سرعت بیشتر و افزایش برد موثر را به همراه داشت. شعله پوش جدید لگد و حرکت رو به بالای لوله سلاح را کاهش داد. مهمات جدید سبک‌تر و حمل آن آسان‌تر بود.
کالیبر جدید موجب پایداری بیشتری به سلاح بخشید. کالیبر 7.62 در 39 میلیمتر قدرتمند بود، اما لگد و پراکندگی گلوله ها هنگام شلیک نیز زیاد بود. گلوله های جدید 5.45 در 39 میلیمتر لگد کمتر و دقت بیشتر را ارائه می کردند.
همچنین، برد ای‌کی-74 در مقایسه با ای‌کی‌ام به اندازه 100 متر بیشتر بود. برد ای‌کی‌ام 250 متر و برد ای‌کی-74 برابر با 350 متر بود.
همچنین، شرکت کلاشنیکف قنداق، جای دست و خشاب ای‌کی-74 را از مواد پلیمری جدید تولید کرد. آنها در مقایسه با با فلز و چوب مورد استفاده در ای‌کی های پیشین بادوام‌تر بوده و همچنین به کاهش وزن مدل جدید کمک کردند. این تفاوت به سربازان امکان حمل چهار خشاب اضافه را می داد که به معنای 120 گلوله بیشتر برای هر سرباز در میدان جنگ است.
اما به رغم تمام پیشرفت های معرفی شده در تفنگ تهاجمی ای‌کی-74، دیگر ارتش های جهان در تغییر از ای‌کی‌ام به ای‌کی-74 سریع نبودند. دلیل این شرایط ساده بود زیرا کنار گذاشتن تفنگ های قدیمی و مهمات ذخیره شده در زرادخانه ها و خرید سلاح و مهمات جدید بیش از حد پر هزینه بود. هند، پاکستان، کشورهای پیمان ورشو، کشورهای آفریقایی، چین و بسیاری کشورهای دیگر از جمله این کشورها بودند.
ای‌کی-12 (AK-12)
در اواسط دهه 2010، ارتش روسیه نسخه بروزرسانی شده ای‌کی-74 به نام ای‌کی-12 (AK-12) را دریافت کرد.
ای‌کی-12 برای استفاده با تجهیزات مدرن دید در شب و دوربین های مختلف طراحی شده است. این سلاح دارای قنداق قابل تنظیم و صدا خفه کن با قابلیت جداسازی سریع است. ای‌کی-12 دارای دقت بیشتر و شعاع دید طولانی‌تر و مگسک حلقه روحی است.
ای‌کی-12 را می توان به صورت دستی بر اساس آنتروپومتری هر فردی تنظیم کرد، زیرا قنداق آن قابل تنظیم است. همچنین، این سلاح دارای ریل های نوع پیکانتینی در بالا، کناره ها و پایین سلاح است که امکان نصب دوربین های مختلف، چراغ قوه ها، لیزرها و هر ابزارک دیگر قابل اتصال به سلاح را فراهم می کند.
شعله پوش جدید به پنهان کردن شعله های ناشی از شلیک در شب کمک می کند، از این رو، موقعیت مکانی تیرانداز برای دشمن آشکار نمی شود.
به گفته برخی کارشناسان، نسل جدید سلاح ای‌کی به جای درگیری مستقیم در مرکز یک شهر یا منطقه روستایی بیشتر بر تیراندازی و انجام ماموریت بی صدا و پنهان‌کار متمرکز است.
